Γράφει ο Κλεισθένης
Έχει αρχίσει εδώ και καιρό η συζήτηση για την ανάγκη αλλαγής του
συντάγματος. Τελευταία, μάλιστα, τα κόμματα αρχίζουν να τοποθετούνται
σχετικά.
Το πως και το πότε θα γίνει η αλλαγή του συντάγματος δεν είναι
γνωστό. Η καλύτερη λύση φυσικά θα ήταν μία εκ βάθρων αλλαγή με
συντακτική εθνοσυνέλευση και καθοριστική συμμετοχή των πολιτών.
Ίσως, όποιος διαβάσει το κείμενο, αναρωτηθεί τι σχέση μπορεί να έχει η αλλαγή του συντάγματος με τα μαθηματικά.
Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω.
Κατ’ αρχήν διατυπώνονται ενστάσεις για το αν η νομική είναι επιστήμη με την κλασσική έννοια του όρου.
Οι ενστάσεις αυτές έχουν λογική βάση.
Η επιστήμη ορίζει πεδίο αναφοράς, διατυπώνει θεωρία, πειραματίζεται,
επιβεβαιώνει ή όχι την θεωρία, βρίσκει λύση, αποδεικνύει την ορθότητα
της λύσης και επαναλαμβάνει πολλές φορές την ίδια διαδικασία με τα ίδια
αποτελέσματα.
Υποθέτουμε ότι δίνουμε ένα μαθηματικό πρόβλημα σε τρεις διαφορετικούς μαθηματικούς που δεν έχουν επικοινωνία μεταξύ τους.
Η λύση που θα δώσουν στο πρόβλημα και οι τρεις θα είναι ταυτόσημη,
ανεξάρτητα της μεθοδολογίας που θα ακολουθήσουν. Αυτό είναι επιστήμη,
δεν υπεισέρχεται ο υποκειμενισμός, οι μαθηματικές έννοιες είναι σαφείς
και άριστα προσδιορισμένες. Η εφαρμογή των μαθηματικών σε συγκεκριμένο
πεδίο αναφοράς είναι μία και αδιαπραγμάτευτη.
Αν δώσουμε σε τρεις δικαστές που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους να
δικάσουν την ίδια υπόθεση με τα ίδια στοιχεία, τους ίδιους μάρτυρες κτλ
δεν είναι σίγουρο ότι θα εκδώσουν ταυτόσημες, ίδιες ή τέλος πάντων
όμοιες αποφάσεις. Υπάρχει περίπτωση οι αποφάσεις να είναι διαμετρικά
αντίθετες πχ αθώος-ένοχος. Αυτό συμβαίνει γιατί οι νομικές έννοιες δεν
έχουν μαθηματική σαφήνεια και επιδέχονται πολλαπλών ερμηνειών. Επιπλέον
υπεισέρχεται και η υποκειμενικότητα του εκάστοτε δικαστή.
Ας κινηθούμε επιστημονικά στην περίπτωση εκπόνησης συντάγματος.
Ορίζουμε το πεδίο αναφοράς-εφαρμογής. Φυσικά αυτό είναι η κοινωνία. Η
κοινωνία όμως δεν έχει καμία σταθερότητα, οι παράμετροί της αλλάζουν
συνεχώς συνεπώς είναι πολύ δύσκολο να έχουμε συγκεκριμένο και σταθερό
πεδίο αναφοράς. Εδώ τα πράγματα σκουραίνουν ακόμη και για τους
μαθηματικούς. Έχουν όμως τα μαθηματικά δυνατότητα υπέρβασης αυτής της
δυσκολίας.
Διατυπώνουμε την θεωρία. “Το σύνταγμα είναι ο υπέρτατος νόμος που
καθορίζει και διέπει την συμβίωση των μελών μιας κοινωνίας”. Επιδίωξη
του συντάγματος είναι η ειρηνική και επ’ ωφελεία όλων συνύπαρξη.
Πρώτιστο μέλημα του συντάγματος είναι ο επακριβής καθορισμός της ομαλής
και δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος. Ας πούμε ότι αυτά είναι
αρκετά.
Πείραμα: Αφήνουμε για κάποιο εύλογο χρόνο να ισχύσει το σύνταγμα.
Επιβεβαίωση: Αν το σύνταγμα λειτουργεί χωρίς αδιέξοδα και υπέρμετρες
εντάσεις τότε έχει καλώς διαφορετικά το προσαρμόζουμε κατάλληλα. Η
επιβεβαίωση γίνεται φυσικά από ένα συνταγματικό δικαστήριο.
Γίνεται πλέον σαφές ότι στην εκπόνηση ενός συντάγματος είναι
απαραίτητο η συμμετοχή εκτός των νομικών και άλλων ειδικών. Επειδή το
σύνταγμα έχει εφαρμογή σε μια κοινωνία λόγο σαφώς πρέπει να έχουν
κοινωνιολόγοι.
Επειδή το σύνταγμα αφορά ανθρώπους χρήσιμο θα είναι να συμμετέχουν και ανθρωπολόγοι.
Η αναγκαιότητα και η χρησιμότητα των μαθηματικών είναι για τον όσο το
δυνατό καλύτερο, σαφέστερο και μη επιδεχόμενο πολλαπλών ερμηνειών
ορισμό των νομικών εννοιών που θα χρησιμοποιηθούν.
“Ουκ εν τω πολλώ το ευ” έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Η
πολυπλοκότητα, το μεγάλο πλήθος άρθρων και η περιπτωσιολογία πρέπει να
αποφεύγονται. Προέχει η σαφήνεια, η λιτότητα και η δυνατόν μοναδικότητα
στην ερμηνεία. Προέχει η ευκολία ανάγνωσης και κατανόησης του
συντάγματος απ’ τους πολίτες. Εδώ οι μαθηματικοί είναι αυθεντίες.
